Skip to content

Eqqaassutissat sikullu

Hans Egedep eqqaassutissaa nuunneqarpat imaluunniit sikup Eskimop atia allanngortinneqarpat inuunera pitsaanerulissava? Jess G. Berthelsen, SIK-p siulittaasua, taama aperivoq ullutsinni oqallisaasumut tunngatillugu isummersorluni.

Ulluni makkunani annertusiartortumik oqallittoqarpoq eqqaassutissat imaluunniit siku­mut taa­guutit allanngortinneqassanersut, allaammi maani Nuummi taasisitsisoqarpoq Hans Ege­dep eqqaassutissaa nuunneqassanersoq.

Naassuerutigissavara naak ukiut 30-t sinnerlugit Nuummi najugaqaraluarlunga ataa­siarlu­ngaluunniit Hans Egede-p eqqaassutissaa qanillisimannginnakku – naak nunatsinnut anner­tuumik sunniuteqarsimagaluartoq pitsaaasunik pitsaanngitsunillu.

Hans Egedep oqaluttuassartaa ilisimaaraara. Ilisimavara taamanikkut Hans Egede aallartin­neqartoq qallunaatsiaat nassaaritinniarlugit. Nassaa­rin­­ngilaali, allalli Guutimik upperisa­qan­ngitsut naammattoorpai, aalajangerluni taakkua Guu­timik upperisaqalernissaat sulissuti­gis­sallugu.

Tassa Hans Egede nunatsinnukartinneqarpoq allarluinnarmik siunertalimmik.

Tupigusuutigisaralu tassa Nuummiut maanna taasitinneqarmata Hans Egede-p eqqaas­sutissaa inissisimaffimminiiginnassanersoq imaluunniit nuunneqassanersoq.

Soorlulusooq allanik ulluinnarni annertuumik Nuummiunut sunniuteqartussanik pingaarne­ru­­ngaartunik ulluinnarnilu inuunitsinnut attuisunik taasititsissutissaqanngitsugut.

Nuummi annertuunik unammisassaqarpugut. Illoqarfipput sukkaqisumik alliartorpoq, taa­maat­tumillu inissiat akii amiilaarnaannartumik qaffakkiartorput. Nuummut nuttarneq sukka­qisumik ingerlavoq. Initaarniaraanni suli ukiut 15-it utaqqisariaqartarpoq, inissiallu ilaquta­riin­nut inissiaasinnaasut akitsoqaat sulisartukkormiunut inornarsillutik.

Kommuneqarfik Sermersuup ilaani allami Tasiilami suliffissaaleqineq ukiuni arlaqalersuni 25 procentimik qaffasissuseqartarpoq.

Ittoqqortoormiini Tasiilamilu ukiuni kingullerni 20-ni suliffinnik nutaanik pilersitsisoqarsi­man­­­­ngilaq. Paamiuni sanaartorneq unilluinnarsimavoq, ukiunilu kingullerni tassani sanane­qar­tu­tuaq tassaavoq utoqqaat illuat. Tassalu aamma Tasiilami Ittoqqortoormiinilu qanoq ili­uuseqartoqanngippat Paamiutulli ilisoqassaaq: Tassalu ukiuni aggersuni sananeqartussa­tuat tassaassapput utoqqat illui. Tamannalu kissaatigaarput?

Una pivara: Hans Egedep eqqaassutissaa peerpat imaluunniit ataannassappat ulluinnarni inuunera pitsaanerulissava? Sikup Eskimop atia allanngortinneqarpat uanga inuunera pitsaanerulissava? Pilluarnerulissaanga?

Ok, nassuerutigissavara uanga Kæmpe Eskimo mamareruloorakku. Allamimmi sikutorneq ajorpunga. Skagenimiillunga sikusiniarlunga pisiniartitsisoq pilerpara uattut ittumik siku­tor­niarlunga uattulli mamartigisumik. Assut isigaanga paatsuungarpasilluni, kisianni taagakku sunaanersoq tamatta qungujuppugut.

Uangami kalaaliuvunga tamatullu misigisimallunga. Kæmpe Eskimop tamanna allanngor­tinnavianngilaa.

Hans Egedep kristumiussuseq nunatsinnut eqquppaa. Aap, aamma maani tyskit qatan­ngu­tigiinniat takkupput aammattaaq kristumiussuseq allaavigalugu uppertunngortinniarluta. Nunarsuarmi upperisarsiortunik assigiinngitsunik aallaavilinnik ulikkaarpoq, qujanartumillu nunatsinni tamasa inissaqartippavut.

Hans Egedep kristumiussuseq eqqummagu taannaalu aallaavigalugu inuulersimanerput peqqutigalugu Sisimiuni siulivut sulingaarnermikkut oqaluffitoqaq sanavaat namminneq orsuerniaatarlutik qisunnut akissaqalersimagamik. Taava aamma Sisimiuni oqaluffitoqaq piiassavarput, peerpallu Sisimiormiut pilluarnerulissappat?

Imaluunniit Hans Egedep eqqaassutissaa peeriarlugu Kaassassuup inoqatiminik akiniaalluni taamannanik innunnikkup eqqaassutissaanik taarsissavarput?  

Hans Egede nunatsinni oqaluttuarisaanermut ilaavoq nuannarigutsigu nuannarinngikkutsi­gu­luun­niit. Kaassassuk nunatsinni oqaluttuarisaanermut ilaavoq nuannarigutsigu nuan­na­rin­ngikkusiguluunniit. Taamatullu Sisimiuni oqaluffitoqaq oqaluttuarisaanitsinnut ilaavoq nuannarigutsigu nuannarinngikkutsiguluunniit.

Uagut aatsaallimi ukiuni makkunani inuusugut taakkuninnga angumersisimanngil­luinnar­tugut apeqqutaaginnarpugut qanoq eqqaassutissat taakkua atorniarner­lugit, aammalu qa­noq ilinniutigissanerlugit.

Tassami tupigusuutiginngitsoorsinnanngilara Folketingimut ilaasortaatitatta piffissaq anner­tooq atormassuk siku eskimomik ateqassanersoq imaluunniit Hans Egede-p eqqaas­sutissaa allamut nuunneqassanersoq eqqarsaatigalugu. Isumaqarpungami ukiuni makkunani anner­tuunik suliassaqartugut uagut ulluinnarni inuunerput pitsaanerulersinniarsarissallugu aam­malu oqinnerulersinniarsarissallugu.